Na czym tkać, materiały do tkania, akcesoria do tkania (Tkanie cz.3)

 

Następna porcja informacji, jakie pozbierałam, dotyczących tkania na ramie tkackiej.

 

Na czym tkać gobeliny i kilimki.

Ramy tkackie:

1.    Ramy drewniane ( prostokątne, kwadratowe)- mogą być gotowce do kupienia w sklepach- mają one już gotowe nacięcia do zakładania nitek osnowy. Można sobie taka ramę z nacięciami zrobić samemu. Najczęściej spotyka się ramy z nabitymi w odpowiedniej odległości gwoździami, na które nawija się osnowę. Nacięcia i gwoździe na ramach są w odległości 1 centymetra, co daje nam 0,5 centymetra między nitkami nawleczonej osnowy.

Na tej są kołki zamiast gwoździ.
 

 Uwaga- powierzchnia gotowego gobelinu lub kilimka jest zazwyczaj mniejsza od wielkości ramy. Zostawiamy około 5 cm osnowy na dole i górze i dodajemy do tego jeszcze zarobienie z dołu i z góry.

2.    Ramy tekturowe- bierzemy karton tekturowy, przycinamy go na odpowiedni wymiar i w górnym oraz dolnym jego brzegu robimy nacięcia na całej jego długości (w takiej, jaką chcemy odległości, ale najczęściej jest to 1 centymetr).

 

3.    Rama okrągła tekturowa- wycięte z kartonu koło lub gwiazda, które ma równe nacięcia na brzegu obwodu (co 1 centymetr).

 4.    Rama- obręcz, okrągła plastikowa lub drewniana- gotowiec do kupienia w sklepach internetowych.

Warsztaty tkackie:

1. Małe warsztaty tkackie (do postawienia na stole)- dostępne w sklepach internetowych

2.  Duże profesjonalne warsztaty tkackie

3. Inne, o różnych kształtach ramy,

(np. trójkątna) lub wszystko to, na czym możemy założyć osnowę i wytkać na niej wątek. 

 

Pod postem są zdjęcia z tkactwa artystycznego na "byle czym".

 Akcesoria do tkania

1.    Grzebienie do ubijania wątku (dobijacze)- mogą być różnej wielkości z różnego materiału i o różnym rozstawie zębów. Wątek można też ubijać widelcem. Najchętniej ubijam tym małym niebieskim. Ma dobry rozstaw zębów, jest lekki.

 

2.    Czółenka- są różnej długości i mają różne zakończenie: jedne mają zakończenie okrągłe inne bardziej wydłużone. mam taki komplet- każda rama, która kupiłam miała  do kompletu czółenka, grzebień i igłę tkacką.

 3.    Szpulki tkackie- specjalne szpulki o wydłużonym trzpieniu i stożkowym zakończeniu. Chciałam sobie takie szpuleczki kupić, ale cena dla mnie zaporowa- jedna kosztuje od 60 do 80 złotych, a tych szpulek trzeba sporo- każdy kolor przędzy na innej szpulce. Ja tkam zwijając dłuższy wątek i taki wałeczek wplatając w osnowę. Można zrobić sobie tzw. motylki

 

4.    Igły tkackie- są różnej długości. Jedne są proste, inne są zaokrąglone. Igły są przydatne przy przewlekaniu wątku przez osnowę, podczas przewlekania przędzy na lewą stronę oraz przy pracach wykończeniowych.

 

5.    Miecz tkacki- Przyspiesza proces tkania. Jest to deseczka różnej szerokości (2-4 centymetry), za pomocą której tworzymy przesmyk między górnymi i dolnymi nitkami osnowy- łatwiej przeciągać wtedy wątek. Nie używam miecza, nitki osnowy podnoszę placami.

6.    Nicielnica- przy ramach tkackich można ją zastosować. Jest to deseczka z nacięciami. Dzięki odpowiedniemu jej odwróceniu podnosi naprzemiennie górne i dolne nitki osnowy, co przyspiesza tkanie. Mam małą ramę z nicielnicą, rzeczywiście tka się szybko, ale nie wyobrażam sobie tkać duży gobelin przy pomocy nicielnicy.

 

Materiały na osnowę

1.    Dratwa lniana różnej grubości i koloru. Jest dratwa lniana niewoskowana i woskowana. Ta ostatnia jest lepsza, ponieważ nie mechaci się podczas tkania. Za to daje poślizg i tkanina może się zbyt mocno ubijać. Ja używam takiej i raczej jestem zadowolona. Z kolei szara cienka dratwa jest dosyć sztywna, bardziej nadaje się do tkania kilimków i dywaników (według mnie) oraz na osnowę i właśnie do tego celu ja wykorzystuję. Przy tkaniu poszewki na Jasiek użyłam tej szarej, więcej tego nie zrobię, bo trudno było później podszyć lewa stronę z tkaniny- ogólne utkany przód jest dosyć sztywny.

 2.    Sznurek bawełniany- mechaci się podczas tkania, ale również może być z niego osnowa. Taki sznurek może się przecierać w miejscach założenia na ramę, a na ramie zrobionej z gwoździ- na gwoździach.

3.    Nici szewskie np. typu Tytan o grubości 20- najgrubsze. Można użyć cieńszych. Są one mocne, nie mechacą się i nie rozciągają.

4.    Może to być każda przędza, byle się przy tkaniu niezbyt naciągała i niezbyt mechaciła.

 

Zasada jest taka- im gęstsza osnowa (gruba) tym cieńszy wątek i na odwrót im rzadsza osnowa (cienka) ten grubszy wątek.

Czyli gęstość osnowy decyduje o grubości wątku

 Co może być wątkiem.

 Gobeliny oraz kilimy można tkać dosłownie z wszystkiego, od klasycznej wełnianej przędzy po paski papieru i folii.  Można w nie  wplatać tasiemki, sznurówki, koronki, paski skóry, sznurki, paski tkaniny itp.

Trzeba jednak pamiętać, by tkając gobelin różnymi wątkami, utrzymywać jego formę- gobelin powinien być zwarty, mięsisty, dobrze ubity.

Jeżeli chcemy mieć gobelin zwarty, o równej fakturze, najlepiej tkać go z przędzy wełnianej. Jest ona wprawdzie twarda i ostra, ale najlepiej trzyma formę gobelinu. Natomiast wszelka wełna, wełenka sztuczna, typu anilana, moher mogą spowodować, że gobelin będzie zbyt lejący się. Jeżeli musimy używać mieszanek, to dobrze by miały większy procent wełny owczej (około 70%) albo przeplatać różne gatunki włóczki z przędzą tkacką wełnianą 100%.

 Moje dwa gobeliny tkałam z resztek z przędzy o różnej fakturze i składzie, trzymając się następnej zasady tkackiej:

- nitki wątku powinny być mniej więcej takiej samej grubości. Dlatego tam, gdzie musiałam kontynuować wątek cieńszą nitką, brałam takie nitki dwie, jako jedną.

Przykłady wykorzystania różnych materiałów jaki ramy tkackiej.

Tutoriale

Przygotowanie ramy do tkania z kartonu

https://www.youtube.com/watch?v=TWHkGFqQrpY

Przygotowanie ramy do tkania z drewna i gwoździ

https://www.youtube.com/watch?v=SS7_fsPGMKs

https://www.youtube.com/watch?v=Qx6hdtS78x8

Przygotowanie koła tkackiego

https://www.youtube.com/watch?v=g2CkBFc3nC8

Tkanie na obręczy

https://www.youtube.com/watch?v=-OsNULY7JME

Jak zrobić „motylki” z przędzy (zamiast czółenek czy szpulek tkackich)

https://www.youtube.com/watch?v=SZlAJ6YMbB8

 

Źródło:

http://yarnandart.blogspot.com/search/label/Gobelin

Zdjęcia i ilustracje: moje oraz z Internetu

 

Kilim, gobelin, kobierzec, makatka, czyli co można utkać (Tkanie cz.2)

 Zamarzył mi się gobelin, kupiłam dużą ramę tkacką- powierzchnia tkania 60/50 centymetrów. Potem siadłam przed kompem, przeleciałam w Necie mnóstwo stron, dotyczących tkania i obejrzałam sporo filmów z instrukcjami tkania- niestety większość po angielsku. Zaczęłam tkać mój pierwszy gobelin- prosty. Popełniłam trochę błędów, choćby ten z podłożeniem wzoru (nie wnikam teraz), ale gobelin wyszedł całkiem znośny. Gobelin pokażę w odrębnym poście. 

Następne były kilimki i poszewka na Jasiek, bo przecież musiałam jakoś wykorzystać te multum włóczek fantazyjnych. Między innymi takich, ale jest różnorodnych całe pudło.

 

Poszewka na jasiek- jeszcze na ramie.

Gotowa.

Kilimki tka się prosto, nie ma wzorów, włóczki ubyło. Kupiłam niedawno trzecią ramę, pośrednią wielkością do tych, co już mam. Uznałam, że tkając małe gobeliny na dużej ramie, zużyję niepotrzebnie mnóstwo sznurka na osnowę, dlatego ta mniejsza pojawiła się w domu.I tym sposobem mam trzy ramy różnej wielkości.

Jeden z kilimków- niebieski, staram się tkać  kilimki (na razie) w jednej tonacji.

Na ramie- robię zdjęcia prac na ramie, bo lepiej są one eksponowane.

I gotowy, ale jeszcze nie podszyty.

 

W podtytule tego bloga jest zwrot: ”moje zmagania z oporną materią”- od początku założyłam, że będę tutaj opisywała trudności, na jakie natykam się podczas tworzenia różnych rzeczy. Jedne problemy rozwiązuję od razu, rozwiązań innych szukam w Internecie. Tak samo postępuję podczas tkania.

Niestety, informacji, dotyczących tkania na ramie jest niewiele i najczęściej dotyczą one podstaw. Więcej informacji dotyczy tkania na warsztatach tkackich. Wszelkie różne drobne problemy muszę rozwiązać sama.

Dlatego będę tutaj w kolejnych postach o tkaniu pisać wszystko, co mi wiadomo na ten temat- podstawowe informacje o tkaniu oraz  to, jak sobie radzę z trudnościami podczas tkania różnych rzeczy- głównie kilimków (chodniczków, poszewek) oraz gobelinów.

Postaram się zamieścić, jak najwięcej, informacji o tkaniu, by ktoś, kogo to interesuje i chce tkać lub już tka, a w jakiś sposób trafi na mój blog,  nie musiał szukać informacji w Internecie.

I powiem tak, jak przeczytałam na blogu pewnej tkaczki- to są moje osobiste odczucia, doświadczenia, ale  każdy może tkać, jak mu wygodnie, jak lubi, jak mu się podoba, swoimi sposobami. 

Na początek- różnice między kilimkiem i gobelinem (bardzo często te pojęcia są mylone i mylnie nazywa się utkane tkaniny) oraz innymi tkanymi materiami.

Gobelin

Różne definicje:

1./ Słowo gobelin jest często używane do opisania czegoś z bogatą i żywą historią. Ma to sens, biorąc pod uwagę, do czego gobelin był często używany, gdy został stworzony

 2. Tkana dekoracja ścienna przedstawiająca jakiś obraz chociaż niekoniecznie, może być gobelin z wzorem abstrakcyjnym, geometrycznym itp.

3  Gobelin może być tkany różnymi splotami i przędzami, dopóki wątek całkowicie pokrywa osnowę, pozostaje gobelinem.

Sedno znaczenia pojęcia gobelin od strony technicznej- Gobelin jest tkaniną tkaną wątkowo, w której wątek nie jest ciągły.

Należy on do tkactwa wątkowego.

"Tkactwo wątkowe to rodzaj tkania, w którym widać wątek, a nie osnowę. W gotowym tkactwie wątkowym jedynym miejscem, w którym można zobaczyć osnowę, jest górna i dolna krawędź (góra i dół tkania). Nawet wtedy jest to możliwe tylko wtedy, gdy wybierzesz określone techniki wykończenia.

Czyli w gobelinie osnowa jest zakryta wątkiem i tylko widoczna tam, gdzie wybierze się taki rodzaj rozpoczęcia, czy zakończenia, gdzie go widać.

W gobelinie im cieńsza osnowa, tym więcej możliwości tworzenia szczegółowych splotów, większa możliwość utkania bardzo szczegółowego wzoru.

Wątek w gobelinie nie przechodzi od krawędzi do krawędzi, ale może się zaczynać i kończyć w różnych jego miejscach- dyktuje to wzór.

Przy tkaniu gobelinu zaleca się większe naprężenie osnowy, co ułatwia tkanie wzoru. Jeżeli osnowa będzie luźniejsza, trudniej będzie kompresować ( ubijać grzebieniem wątek).

Im większy gobelin, tym osnowa powinna być bardziej naprężona.

 Techniki tkania gobelinów

1.    Od tyłu- widzisz tył tkanego gobelinu, nie widzisz efektu końcowego, dopóki nie skonczsz tkania całości.

2.    Od przodu- od razu widzisz efekt tkania, ale co najważniejsze, potrafisz od razu wyłapac wszystkie błedy w tkniu (np. przeplecenie wątku przez diwe kolejne nitki osnowy z przodu lub z tyłu, a chcesz tkać naprzemiennie).Wadą takiego tkania jest przeszkadzanie czółenek lub motylków zróznymi kolorami włóczkio które są na przedzie, a nie są używane w danej chwili( e dodatku lubią się rozwijać z nici). Kolejną wadą tkania od przodu jest wycieranie się gobelinu lub powstanie jego puszystość, bo wełna pocierana staje się puszysta. Ja tkam od przodu i na razie nic złego się nie dzieje. Nie uzywam czółenek, ani motylków, tkam krótkimi odcinkami wątku, a zakończenie nitki od razu przesuwam na tył gobelinu.

 Kierunek tkania gobelinu.

1 Można tkać od dołu ze wzorem ustawionym tak, że jego dół jest jednocześnie zgodny  z dołem ramy.

2. Można tkać od boku, czyli wzór jest ustawiony 90 stopni do dołu, czyli do dolnej ramy, ale tkamy gobelin w kierunku dół- góra. Dół wzoru-gobelinu jest równoległy do boku naszej ramy tkackiej. Tak ułożony wzór ułatwia tkanie cienkich linii, gałązek, łodyg itp.- wykorzystuje się go, jeżeli wzór ma dużo linii pionowych. Linie osnowy, na utkanym gobelinie, wychodzą wtedy poziomo w stosunku jego dołu"

https://warpedfibers-com.translate.goog/what-is-tapestry/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=pl&_x_tr_hl=pl&_x_tr_pto=sc

Kilim

„Z tur. kelim, z persk. gilin to tkanina o przeznaczeniu użytkowym lub dekoracyjnym, jednakowa z obydwu stron. Cechą charakterystyczną kilimu jest jego dwustronność oraz całkowite pokrycie wełnianym wątkiem nitek osnowy, wynikające z mocnego przybijania kolejnych nici wątków. Nici wątku są zarówno elementem konstrukcyjnym, jak i dekoracyjnym wyrobu. Rodzaj krosna na którym wykonywany jest kilim oraz sposób dociskania wątku pozwala rozróżnić kilimy na płochowe i grzebyczkowe. W konstrukcji kilimów wykorzystuje się splot płócienny – jego charakterystyczny układ, z mocno dociśniętymi wątkami i niewidoczną osnową nazywa się też splotem gobelinowym. Kilimy mają najczęściej mocno zgeometryzowane wzornictwo. Mogą pełnić zarówno funkcję dywanu, jak i dekoracji ściennej, możemy eksponować je na podłodze lub na ścianie.”

 Tapiseria, gobelin, arras

To jednostronna tkanina dekoracyjna, wykonana splotem gobelinowym. „Cechą charakterystyczną (…) jest to, że nitka wątku określonego koloru, która według projektu wypełnia płaszczyznę danego wzoru, była ucinana i zaplatana lub wiązana (po lewej stronie tkaniny) z drugą, odmienną w barwie nitką, którą tkano już inną plamę barwną.” (Jadwiga Chruszczyńska, Ewa Orlińska-Mianowska, Tkaniny dekoracyjne: przewodnik dla kolekcjonerów, Arkady, Warszawa 2009, s.46 ). W strukturze tego rodzaju tkanin dekoracyjnych nie ma szparek pomiędzy obszarami o różnych kolorach. Zamiennie używa się też określenia gobelin, arras. Tapiserie to najczęściej tkaniny monumentalne, w których odpowiednio wiązane wątki naśladują efekty malarskie (przejścia kolorystyczne, cieniowanie). Często o wzornictwie naturalistycznym, przedstawiającym. Najczęściej możemy spotkać je w muzeach, zamkach lub pałacach. Warto przyjrzeć im się z bliska, bo misterność ich wykonania jest naprawdę niesamowita!”

Makata, makatka 

To określenie, którego używa się do wszystkich tekstyliów używanych do dekoracji ścian lub do okrycia stołów, łóżek i innych sprzętów. Odnosi się zarówno do kilimów, tapiserii, ale też do tkanin zdobionych haftem i aplikacjami.  Dziś słowo makatka staje się coraz bardziej popularne w odniesieniu się do małej tkaniny dekoracyjnej wykonywanej ręcznie na krośnie.

Kobierzec

To jednostronna tkanina dekoracyjne. Prawa strona kobierca pokryta jest runem, które zakrywa część konstrukcyjną tkaniny (wątek oraz osnowę). Wzór uzyskuje się poprzez wiązanie na osnowie węzłów z przędz o różnym wybarwieniu. Każdy kolejny rząd węzłów rozdzielany jest kilkoma nićmi wątku.  Ręczne wiązanie kobierców jest wyjątkowo czasochłonnym zajęciem, wszystkie tkaniny wykonywane w tej technice powstają nieporównywalnie dłużej niż ręcznie tkane kilimy. Sztuka kobiernicza najczęściej kojarzy nam się z Persją – to właśnie tam osiągnęła ona mistrzowski poziom i do dziś gęsto wiązane perskie kobierce są uznawane za najcenniejsze na świecie.

Co ciekawe, kobierce powstające maszynowo są dziś naprawdę nie do odróżnienia od tych tkanych ręcznie. Dlatego w tkackich manufakturach rzemieślniczych mistrzowie kobiernictwa z premedytacją popełniają kilka błędów w każdym z dywanów – dzięki temu widać, że tkanina wyszła spod ręki człowieka, maszyny nie potrafią tak pięknie się pomylić. Błąd zamienia się w kobiercu w podpis tkacza!

https://tartarugastudio.pl/rodzaje-tkanin-dekoracyjnych/

 "Kilim jest tkaniną dwustronną, o określonej kompozycji gdzie nici wątku kładzione są prostopadle do osnowy. Wzór jest tutaj geometryczny, powtarzalny."

 https://knkn.pl/gobelin-kilim-jest-jakas-roznica/

 "Kilim – tkanina dekoracyjna, dwustronna, wykonywana wełnianym wątkiem na osnowie wełnianej lub lnianej. Wykonywana w splocie płóciennym techniką płochową lub grzebyczkową na warsztatach pionowych lub poziomych. Wzór tkaniny tworzą gęsto zbijane i kryjące osnowę nitki wątku^[1]. Najprostszymi motywami dekoracyjnymi były pasy barwne lub wzory geometryczne oraz stylizowane ornamenty roślinne."

 https://pl.wikipedia.org/wiki/Kilim